Đóng góp lớn từ quy mô nhỏ

Ông Cao Sỹ Kiêm, Chủ tịch Hiệp hội DNVVN Việt Nam cho biết, thực hiện chủ trương phát triển kinh tế nhiều thành phần, sau khi có Luật Doanh nghiệp thì số lượng DNNVV phát triển rất nhanh. Số liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy, từ năm 2001 đến tháng 6/2008, có 285.000 DN, chủ yếu là các DNNVV ra đời, đưa tổng số DN trên cả nước lên 349.300 DN với tổng vốn đăng ký tương đương 84,1 tỷ USD.

Các DN ra đời nhanh, sản xuất giá trị GDP, xuất khẩu đều cao, tạo ra 50% lao động trong cả nước, tạo điều kiện xoá đói giảm nghèo, ổn định xã hội.

Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, việc đóng góp của DNNVV chủ yếu do số lượng DN lớn mang lại. Số vốn điều lệ của DN từ 5 tỷ đồng trở xuống chiếm 78% số lượng DN. Số DN có nhu cầu vay ngân hàng là gần 100%, tuy nhiên số được vay thường xuyên chỉ là 50%. Bản thân mỗi DN vẫn đang bộc lộ nhiều vấn đề, nếu không tập trung vào giải quyết thì khó có thể tồn tại trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt như hiện nay.

Ông Nguyễn Đình Cung, Trưởng ban Nghiên cứu chính sách vĩ mô, Viện Nghiên cứu  quản lý kinh tế Trung ương nhận định, phần lớn DN vẫn nhỏ về vốn, quy mô bình quân lao động giảm xuống, tăng trưởng về lao động chỉ là 3,2%, tăng trưởng giá trị tài sản là 18,2%, tổng vốn đầu tư tăng thêm hàng năm khoảng 1,5 tỷ đồng. Điều đáng nói là các DN “lớn lên” rất chậm, điều tra sau 5 năm thì vẫn thế. Ông Cung chỉ ra nguyên nhân của tình trạng trên là chất lượng khung khổ luật pháp rất kém, rủi ro thể chế lớn.

Ông Vũ Văn Tiền, Tổng giám đốc CTCP Tư vấn quản lý và đào tạo VFAM Việt Nam chỉ ra 3 điểm yếu của DNNVV: một là DN lười học cái mới; hai là nhân sự thường xuyên không ổn định; ba là thiếu vốn.

Tuy nhiên, khách quan nhìn nhận những khó khăn của DNNVV là do phát triển từ các hộ gia đình đi lên, quản trị DN vẫn còn kém, chưa quen với việc tuân thủ các chuẩn mực sổ sách kế toán. Một trong những vấn đề lớn mà DNNVV đang phải đối mặt hiện nay là giá vốn, giá nguyên liệu đầu vào tăng, đẩy DN vào tình thế hết sức khó khăn. Vì đang phát triển nhanh, nên DNNVV chưa chuẩn bị đủ điều kiện vốn, thông tin, năng lực quản trị, hệ thống chính sách.

Làm gì để vượt qua thách thức?

Nhằm giải quyết những khó khăn cấp bách của DNNVV hiện nay, Hiệp hội DNNVV Việt Nam đang đang đề nghị Chính phủ dành số vốn thích ứng, phù hợp với điều kiện đóng góp của DN (tập trung vào những DN đang đóng góp tốt, phát triển GDP, tạo ra nhiều việc làm…). Nguồn vốn này được vay với lãi suất hợp lý. Kiến nghị thứ hai cũng rất đáng lưu ý là Chính phủ thông qua Bộ Tài chính căn cứ vào tình hình thực tiễn để có thể miễn, giãn, hoãn, giảm thuế cho các DN đang khó khăn.

Bên cạnh những giải pháp trước mắt, cần đồng thời giải quyết các vấn đề trong trung và dài hạn như cải cách hành chính, thành lập Quỹ hỗ trợ DNNVV.

Các chuyên gia kinh tế cũng chỉ ra rằng, không thể có giải pháp chung nhất cho các DN. DN cần phải rà soát lại quản lý, minh bạch trong quản lý, cần thực hiện nghiêm quy định về kế toán. Về phía Chính phủ, cần trợ giúp pháp lý cho DNNVV, thực hiện chương trình hỗ trợ nguồn nhân lực cho DNNVV, tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho DN trong xúc tiến thương mại (từ trước chỉ dành cho DN nhà nước và DN lớn).

Ở góc độ DNNVV với hội nhập, ông Trần Quốc Khánh, Vụ trưởng Vụ Chính sách đa biên (Bộ Công thương) cho rằng, DNNVV cần liên kết và định vị lại chỗ đứng của mình. “Đừng sợ hội nhập vì đối thủ cũng có những vấn đề. Nguồn nhân lực, thói quen tiêu dùng, vận chuyển, quy mô thị trường của chúng ta chưa cho phép họ triển khai”, ông Khánh nói.