Mở trang web của UBCK, anh bạn giám đốc đầu tư một quỹ nước ngoài mới đến Việt Nam tỏ ra khá ngạc nhiên khi được đồng nghiệp dịch cho mấy quyết định xử phạt 4 cá nhân và 01 tổ chức tham gia mua - bán cổ phiếu FBT nhờ tin nội gián... Công ty sắp được hoàn thặng dư IPO. 30 triệu đồng tiền phạt so với hàng tỷ đồng lợi nhuận (có thể thu được) từ vụ trục lợi dường như khó có tác dụng răn đe phòng ngừa những trường hợp tương tự lặp lại. Chưa hết, cổ đông nội bộ các công ty niêm yết giao dịch cổ phiếu mà không công bố thông tin, Mai Linh giấu nhẹm ý kiến kiểm toán khiến báo cáo tài chính đang lỗ thành lãi, Tribeco đang lãi 3 quý đến quý IV kết quả kinh doanh âm nặng... CTCK hủy lệnh đỡ khách hàng chỉ bị cảnh cáo nêu tên... Những vi phạm như vậy xảy ra như cơm bữa trên TTCK Việt Nam nhưng xử phạt hoặc nhẹ hẹp hoặc được bỏ qua.

TTCK được xem là kênh huy động vốn trong và dài hạn phục vụ cho nền kinh tế, đây cũng là thị trường tài chính bậc cao, hoạt động với những thiết chế phức tạp và chặt chẽ, song với tuổi đời còn non trẻ, Luật Chứng khoán mới chỉ được thực thi trong vòng 2 năm trở lại đây, tính kỷ luật, tự giác của các thành viên thị trường mới dừng ở mức độ khá thấp. Xử phạt để răn đe và ngăn chặn hành vi vi phạm dù muốn hay không cũng là biện pháp chính để tăng cường minh bạch, công bằng cho thị trường. Vậy tại sao cơ quan quản lý quá nhẹ tay? Câu hỏi đã nhiều lần được lặp đi lặp lại trên các diễn đàn. Lý do đầu tiên được đề cập là mức phạt theo các quy định hiện hành quá thấp, chỉ tối đa 70 triệu đồng cho một hành vi vi phạm pháp luật chứng khoán (ấy vậy song không phải lúc nào cũng được vận dụng tối đa). Luật cũng cho phép áp dụng chế tài phạt tiền từ 1 đến 5 lần khoản thu trái pháp luật hoặc khoản tiền được lợi nhờ hành vi trục lợi đối với cá nhân, tổ chức vi phạm nhưng xét tình, xét lý thì không dễ áp dụng. Có DN đóng đô tận vùng núi xa xôi, nhắc đến Luật Chứng khoán còn ngơ ngác, giờ cơ quan quản lý buộc hủy bỏ đợt chào bán theo quy định và phạt gấp 5 lần số tiền đã thu, DN có thể phá sản và hơn ai hết cổ đông chịu thiệt, ai sẽ giải quyết những hệ lụy xã hội nảy sinh?

Với một đứa trẻ đang tuổi ăn tuổi lớn, khi chiếc áo cũ đã quá chật áo mới phải được may đo. Mức xử phạt với vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán cao nhất tại đây sẽ là 500 triệu đồng. thậm chí cá nhân, tổ chức vi phạm có thể bị truy tố hình sự. Bỏ qua những lý do, trường hợp rất đỗi khách quan, dư luận mong mỏi khi đã có khung pháp lý mới vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán cần được xử lý thẳng tay hơn để thị trường bớt đi những mảng tối không đáng có.

Anh bạn nước ngoài chia sẻ, các công ty và thị trường vốn có quản trị kém sẽ gặp khó khăn trong việc thu hút NĐT. Cải thiện tính minh bạch có thể từ những việc tưởng để giản như chi tiết hoá các nội dung cần công bố thông tin của công ty về kế hoạch sử dụng vốn huy động, thông tin về các khoản nợ, đầu tư có giá trị đáng kể... đến việc phức tạp hơn như tìm kiếm thành viên độc lập trong HĐQT và cả việc phạt nặng những vi phạm trong quản trị doanh nghiệp. Khi đồng vốn bên ngoài có nhiều sự lựa chọn, hơn ai hết chính doanh nghiệp Việt Nam và TTCK Việt Nam phải tự đổi mới mình mới mong được NĐT tìm đến.