Danh mục Phân loại Xanh quốc gia - Điều kiện tiên quyết để thị trường tài chính bền vững Việt Nam tăng tốc và hội nhập toàn cầu
Sáng ngày 29/5, Hội thảo trực tuyến “Tài chính Bền vững Việt Nam 2025: Hướng tới Chuẩn mực Xanh Quốc tế và Việt Nam” do FiinRatings tổ chức đã thu hút hơn 300 đại diện tham dự, bao gồm đại diện từ các doanh nghiệp, định chế tài chính, quỹ đầu tư tác động, các tổ chức tài chính quốc tế và đại diện cơ quan quản lý của Việt Nam.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc FiinRatings chia sẻ: “Những chủ trương và chính sách gần đây bao gồm Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198 của Quốc hội, nhu cầu xây dựng một khung tài chính bền vững toàn diện và phù hợp với thông lệ quốc tế đang trở nên cấp thiết hơn bao bao giờ hết và được kỳ vọng sẽ hỗ trợ cho sự phát triển mạnh mẽ của hoạt động này tại Việt Nam nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận và phát triển nguồn vốn xanh một cách thuận lợi hơn”.
Tại Việt Nam, khung chính sách về tài chính xanh đã có nhiều tiến triển trong thời gian gần đây. Đặc biệt Nghị quyết 68 có đề cập: “Đẩy mạnh phát triển tín dụng xanh; Nhà nước có cơ chế hỗ trợ lãi suất và khuyến khích các tổ chức tín dụng giảm lãi suất cho doanh nghiệp tư nhân vay để triển khai các dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội, quản trị (ESG)” như một trong các nhiệm vụ, giải pháp nhằm đẩy mạnh và đa dạng hoá nguồn vốn cho kinh tế tư nhân.
Sau đó, Nghị quyết 198 của Quốc hội đã có chính sách cụ thể đưa ra chính sách cụ thể hỗ trợ 2% lãi suất: “Doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được Nhà nước hỗ trợ lãi suất 2%/năm khi vay vốn để thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội, quản trị (ESG)” (tại Điều 9. Hỗ trợ tài chính, tín dụng).
Hiện nay, các giao dịch trái phiếu xanh và khoản vay xanh vẫn còn rất hạn chế và chủ yếu thực hiện theo cơ chế tự nguyên tuần thủ theo các nguyên tắc và chuẩn mực xanh của quốc tế. Với những chủ trương và chính sách này, cho thấy nhu cầu tài chính bền vững trong đó bao gồm tín dụng xanh và trái phiếu xánh sẽ có cơ sở để phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới.
Phát biểu tại hội thảo, ông Bertrand Jabouley – Giám đốc Khu vực Châu Á – Thái Bình Dương tại S&P Global Ratings – cho biết: “Tỷ trọng trái phiếu bền vững tại Việt Nam vẫn rất thấp, với lượng phát hành năm 2021 chỉ khoảng 1,2 tỷ USD, chiếm 27% GDP – một con số còn khiêm tốn so với những quốc gia trong khu vực như Hàn Quốc, Nhật Bản hay những quốc gia phương Tây, nơi tỷ lệ này thường vượt 100%. Tuy nhiên, năm 2024 đã chứng kiến sự tăng trưởng rõ rệt khi phát hành trái phiếu bền vững tại Việt Nam tăng gấp ba so với năm trước, mở ra triển vọng phát triển tích cực trong tương lai gần”.
Về mặt chính sách, ông Vũ Chí Dũng – Trưởng ban Pháp chế và Đối ngoại, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chia sẻ, Việt Nam đã có những bước tiến quan trọng trong xây dựng khung pháp lý cho trái phiếu xanh. Nghị định 153/2020/NĐ-CP, Nghị định 65/2022/NĐ-CP, Nghị định 08/2023/NĐ-CP của Chính phủ được xem là nền tảng pháp lý đầu tiên, tạo hành lang khá hoàn chỉnh cho phát hành và quản lý trái phiếu xanh. “Vì đặc thù từng ngành khác nhau, chuẩn hóa khung hướng dẫn sẽ giúp tăng minh bạch và khả năng tiếp cận vốn” - ông Dũng nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, một bước quan trọng trong quá trình phát hành trái phiếu xanh là sự đánh giá và xác nhận của bên thứ ba. Các tổ chức như FiinRatings đóng vai trò then chốt trong thẩm định khung trái phiếu xanh do tổ chức phát hành đề xuất, từ đó tăng độ tin cậy và thu hút nhà đầu tư yêu cầu tiêu chuẩn bền vững cao. Sự xác nhận này không chỉ nâng cao tỷ lệ thành công trong phát hành mà còn tạo đà phát triển bền vững cho thị trường.
Từ góc độ nhà đầu tư quốc tế, ông Bùi Quang Duy – Phó Giám đốc Đầu tư Toàn cầu, Bộ phận Tài chính Khí hậu, responsAbility Investments AG – cho biết: “Việt Nam hiện là thị trường lớn thứ hai trong số 70 quốc gia mà chúng tôi đầu tư trên toàn thế giới. Điều này cho thấy tiềm năng rất lớn của Việt Nam trong lĩnh vực tài chính xanh.” Tuy nhiên, ông Duy cũng chỉ ra ba rào cản lớn hiện nay trên thị trường, bao gồm cam kết chiến lược của cấp lãnh đạo, định nghĩa và đo lường tác động xanh, cùng với năng lực kỹ thuật đo lường và báo cáo tác động để các doanh nghiệp Việt Nam có thể thuận lợi cho việc triển khai các chương trình này.
Đồng quan điểm, dưới góc nhìn của một tổ chức tài chính phi ngân hàng và nhà phát hành, ông Pham Ngoc Khang – Tổng Giám đốc Home Credit Việt Nam – cho rằng thách thức lớn nhất hiện nay trong việc triển khai tài chính bền vững nằm ở việc xây dựng chiến lược ESG bài bản, gắn liền với thực tiễn hoạt động và được công nhận bởi cả thị trường và nhà đầu tư.
PGS.TS. Nguyễn Đình Thọ – Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết dự thảo Danh mục Phân loại Xanh cuối cùng đã được hoàn thiện và trình Thủ tướng Chính phủ xem xét và kỳ vọng sẽ được ban hành trong năm 2025 này. “Khi chính thức được ban hành, hệ thống này sẽ hỗ trợ hiệu quả cho doanh nghiệp, trong đó có cả ngành nông nghiệp vốn đang khá phân tán và cần một bộ tiêu chí chung để kết nối và phát triển bền vững với chuỗi cung ứng toàn cầu.”
Ông Nguyễn Tùng Anh – Giám đốc Dịch vụ Tài chính Bền vững tại FiinRatings cho biết, trong năm qua, thị trường phát hành trái phiếu xanh tại Việt Nam đã ghi nhận nhiều hoạt động tích cực, minh chứng cho bước chuyển mình của tài chính bền vững trong nước.
Ông Tùng Anh thông tin thêm, FiinRatings đã tham gia cung cấp các đánh giá độc lập (Second Party Opinion - SPO) cho các tổ chức phát hành và đã phát hành thành công như các lô trái phiếu xanh của Công ty TNHH Nước sạch Hòa Bình – Xuân Mai (875.1 tỷ đồng) và Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Đa Quốc Gia – IDI (1.000 tỷ đồng) theo Nguyên tắc Trái phiếu Xanh của ICMA. Bên cạnh đó, FiinRatings cũng thực hiện xác nhận sau phát hành cho lô trái phiếu xanh 2.500 tỷ đồng của Ngân hàng BIDV (phát hành tháng 10/2023).
Bên cạnh đó, chuyên gia của FiinRatings cũng thẳng thắn nhìn nhận, năm 2025, thị trường trái phiếu xanh vẫn còn nhiều thách thức, trong đó có vấn đề là Việt Nam chưa ban hành bộ tiêu chí phân loại xanh (taxonomy) chính thức.
Tuy nhiên, với tầm nhìn dài hạn, ông Tùng Anh kỳ vọng: “Khi danh mục phân loại xanh được ban hành, thị trường trái phiếu xanh Việt Nam sẽ phát triển bài bản, minh bạch và hiệu quả hơn. Các ngân hàng trong nước được xem là lực lượng tiên phong, với kinh nghiệm tích lũy qua các dự án tài trợ xanh trước đó, có động lực và năng lực phát hành trái phiếu xanh trong tương lai gần.”
FiinRatings cam kết tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp và thị trường tài chính trong hành trình nâng cao minh bạch, tránh rủi ro "rửa xanh" và khai thông dòng vốn xanh cho nền kinh tế.
FiinRatings
Tin liên quan
