Những thông tin gần đây về triển vọng nghề nghiệp cho các ứng viên MBA tràn ngập tín hiệu tích cực. Kết quả khảo sát mới nhất của CSC (MBA Career Services Council) – một hiệp hội liên kết và tuyển dụng trực tiếp các ứng viên đến từ các chương trình MBA – có trụ sở tại Tampa, Florida, Mỹ cho thấy 70% các cơ sở đào tạo MBA ghi nhận số ứng viên được tuyển dụng tăng lên trong kỳ học mùa Thu 2011. Tuy nhiên những kết quả khả quan này không cho thấy những vấn đề xa hơn.

Không thể phủ nhận rằng con số 70% cơ sở đào tạo MBA có số lượng ứng viên được tuyển dụng tăng lên là khá ấn tượng. Nhưng thực sự, kết quả này vẫn chưa bằng con số được công bố trong lần khảo sát gần đây nhất vào năm 2010 của CSC, khi 76% số trường trả lời rằng sinh viên của họ được tuyển dụng nhiều hơn. Và nếu mổ xẻ chi tiết con số tăng trưởng 70% này, có tới 26% số trường chỉ đạt mức tăng từ 1%-5% - điều này được lý giải là sự cạnh tranh giữa các trường đã tăng lên,.

Nhưng câu chuyện thực sự đằng sau báo cáo của CSC là cơ cấu về ngành mà các ứng viên MBA làm việc. Trong khi các lĩnh vực như hàng tiêu dùng, truyền thông và giải trí, năng lượng, công nghệ ngày càng thu hút nhiều ứng viên hơn, thì ngược lại, ở đâu đó, những ngành liên quan mật thiết nhất tới MBAs là dịch vụ tài chính và tư vấn lại chứng kiến sự sụt giảm. Thống kê cho thấy, trong các chương trình MBA về ngành dịch vụ tài chính, chỉ ghi nhận 41% số ứng viên có việc làm tăng lên trong năm 2011, giảm từ mức 59% so với năm trước đó. Trong lĩnh vực tư vấn, lượng ứng viên được tuyển dụng giảm từ mức 67% năm 2010 xuống 59% năm 2011.

Không chỉ đem lại sự thất vọng, đằng sau các con số trên dường như còn ẩn chứa một sự thật bi quan hơn về triển vọng việc làm. Trên thực tế, chỉ có 68% số trường được hỏi cho biết sinh viên của họ được tuyển dụng nhiều hơn qua các năm, giảm từ mức 86% năm 2010, CSC không công bố cơ cấu ngành chi tiết.

Tất cả những điều này có nghĩa là gì với các trường kinh doanh? Câu trả lời còn tùy thuộc vào trường đó là trường nào. Các trường kinh doanh top trên có lẽ ít phải lo lắng hơn so với các trường top dưới, nhưng các trường đào tạo chủ yếu về dịch vụ tài chính và tư vấn cũng cần phải lo lắng nhiều. Trong đó bao gồm cả những tên tuổi lớn như: trường kinh doanh Harvard (HBS), Wharton (ĐH Pennsylvania) và Stern (ĐH New York) – khoảng 2/3 số ứng viên MBA tốt nghiệp dừng chân ở lĩnh vực dịch vụ tài chính và tư vấn. Con số này ở trường kinh doanh Fuqua (ĐH Duke), trường kinh doanh Tepper (Carnegie Mellon), trường Kenan-Flagler (ĐH North Carolina) lần lượt là 57%, 53% và 47%.

Trong khi hầu hết các ứng viên ở các trường nổi tiếng tiếp tục được các nhà tuyển dụng săn lùng và đón nhận thì rất nhiều bạn bè của họ - ở các trường kém danh tiếng sẽ phải quen dần với những nỗi thất vọng và cần phải có kế hoạch dự phòng cho nghề nghiệp của mình. Các nghiên cứu về lựa chọn nghề nghiệp của ứng viên MBA sau khi tốt nghiệp chỉ ra rằng: những người không làm việc ở Phố Wall – trung tâm tài chính toàn cầu – sẽ phải đối mặt với nhiều vấn đề sâu sắc về tài chính trong suốt cuộc đời của họ, tỷ suất sinh lời cho các khoản đầu tư của họ cho việc học hành, bằng cấp (như MBA) sụt giảm nghiêm trọng. Và như vậy MBA không còn là một đảm bảo chắc chắn cho những thăng tiến nghề nghiệp nữa.